Opis
Bank centralny bankierów. Kulisy władzy bez twarzy
Czy istnieje bank, którego nie znają zwykli obywatele, ale który od dekad ma wpływ na globalne finanse, wojny i losy państw? Książka „Wieża w Bazylei. Tajemnicza historia banku, który rządzi światem” autorstwa Adama LeBora, dziennikarza śledczego i reportera „The Economist” oraz „The Times”, odsłania kulisy działania Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) – instytucji znanej jedynie nielicznym, a odgrywającej kluczową rolę w światowym systemie finansowym.
BIS, założony w 1930 roku w szwajcarskiej Bazylei, miał być początkowo instytucją techniczną – bankiem dla banków centralnych, rozliczającym reparacje wojenne i ułatwiającym współpracę między narodowymi instytucjami monetarnymi. Jednak z czasem BIS przekształcił się w globalną, ponadnarodową strukturę, która działa poza demokratyczną kontrolą i jurysdykcją jakiegokolwiek państwa. LeBor ujawnia, że bank ten nie tylko przetrwał II wojnę światową, ale wręcz prosperował w jej cieniu, prowadząc interesy zarówno z aliantami, jak i III Rzeszą.
Jedną z najbardziej kontrowersyjnych tez książki jest udział BIS w finansowaniu reżimów totalitarnych. LeBor przytacza dokumenty i relacje potwierdzające, że bank przyjmował złoto zrabowane przez nazistów, a także współpracował z bankiem centralnym Niemiec w czasie okupacji. Co więcej – po wojnie BIS nie został rozwiązany, mimo że takie były pierwotne ustalenia konferencji w Bretton Woods. Zamiast tego umocnił swoją pozycję, stając się cichym, lecz skutecznym regulatorem międzynarodowej polityki monetarnej.
Autor prowadzi czytelnika przez historie dyrektorów banku, ich powiązań z rządami, koncernami i innymi instytucjami finansowymi. Opisuje, jak w bazylejskiej wieży – monumentalnej, odizolowanej siedzibie banku – co kilka tygodni spotykają się prezesi największych banków centralnych świata, by rozmawiać w pełnej tajemnicy o przyszłości rynków, walut, a pośrednio także gospodarek i społeczeństw.
LeBor nie snuje teorii spiskowych. Jego siła tkwi w rzetelności: dokumentuje, analizuje, weryfikuje. Pokazuje, że władza może działać skuteczniej wtedy, gdy jest niewidzialna, a BIS jest tego najlepszym przykładem. Nie potrzebuje politycznego mandatu – wystarczy, że rządy państw go tolerują i korzystają z jego „eksperckich” rekomendacji.
„Wieża w Bazylei” to książka o tym, jak działa system, w którym demokracja jest pozorna, a decyzje zapadają z dala od oczu obywateli. To lektura obowiązkowa dla każdego, kto interesuje się geopolityką, bankowością, finansami międzynarodowymi – i nie boi się zadawać pytań o to, kto naprawdę pociąga za sznurki.
Adam LeBor to brytyjski dziennikarz, publicysta i pisarz, specjalizujący się w tematyce międzynarodowej, finansowej oraz geopolitycznej. Urodził się w Wielkiej Brytanii, ukończył historię na Uniwersytecie Sussex, a następnie rozpoczął karierę dziennikarską jako korespondent zagraniczny.
LeBor relacjonował m.in. wojnę na Bałkanach, wydarzenia na Bliskim Wschodzie oraz konflikty w Afryce, pracując dla takich tytułów jak The Times, The Economist, Financial Times, Monocle, Newsweek i The Independent. Swoje reportaże pisał z pierwszej linii frontu politycznego i wojennego, ale z czasem skupił się na demaskowaniu zakulisowych mechanizmów władzy i pieniądza.
Sławę przyniosły mu książki śledcze, łączące rzetelną dokumentację z przystępnym stylem narracyjnym. Najgłośniejsza z nich to Wieża w Bazylei. Tajemnicza historia banku, który rządzi światem – wnikliwa analiza działalności Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) w Szwajcarii, instytucji będącej według autora jednym z kluczowych centrów globalnej władzy finansowej. LeBor ukazuje, jak bank ten działa poza kontrolą demokratyczną i jak – mimo pozornego technokratyzmu – odgrywa centralną rolę w międzynarodowym systemie monetarnym.
Jako pisarz łączy styl reportażysty, który widział rzeczy na własne oczy, z wnikliwością historyka i podejrzliwością śledczego. Interesują go miejsca, gdzie technokracja spotyka się z ideologią, a cienie władzy przenikają świat instytucji międzynarodowych.
LeBor mieszkał w Budapeszcie, a jego doświadczenie Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej znacząco wpłynęło na jego rozumienie polityki globalnej i systemów autorytarnych.
