Opis
W książce Sprzedajni dziennikarze. Jak politycy, wielka finansjera i tajne służby sterują niemieckimi mediami Udo Ulfkotte odsłania kulisy funkcjonowania zachodnich redakcji, opierając się na własnym doświadczeniu zawodowym w jednej z najbardziej prestiżowych gazet Niemiec – Frankfurter Allgemeine Zeitung. Autor, przez lata związany z mediami głównego nurtu, opisuje mechanizmy wpływu, których nie poznał na studiach dziennikarskich, lecz których doświadczył od wewnątrz, uczestnicząc w systemie opartym nie na rzetelności, lecz na lojalności wobec politycznych i geostrategicznych interesów.
Z lektury wyłania się obraz mediów jako przedłużenia struktur władzy, w których kluczową rolę odgrywają nie tyle redaktorzy i reporterzy, ile think tanki, ambasady, organizacje transatlantyckie i służby wywiadowcze. Ulfkotte opisuje konkretne sytuacje, w których dziennikarze byli nagradzani za „poprawne” relacjonowanie tematów politycznych – szczególnie tych dotyczących relacji z USA, NATO czy konfliktów zbrojnych. Przytacza przykłady materiałów, które nie powstały na skutek śledztwa dziennikarskiego, lecz zostały po prostu podsunięte przez osoby powiązane z wywiadem, często w formie gotowego tekstu – wystarczyło podpisać.
Opisuje również osobiste zaproszenia na ekskluzywne spotkania w ambasadach, zagraniczne podróże finansowane przez fundacje polityczne, a także presję, jaką wywierano na redakcje, by „spinać” przekaz w jedną narrację. Autor nie operuje ogólnikami – przytacza nazwy organizacji, opowiada o konkretnych nazwiskach i przywołuje liczne sytuacje, w których miał poczucie, że dziennikarstwo przestało być wolnym zawodem, a stało się służbą interesowi politycznemu.
W jednym z rozdziałów porusza temat Fundacji Atlantyckiej i powiązań z nią wielu prominentnych komentatorów. Pokazuje, jak łatwo można przekształcić redakcję w narzędzie wpływu, jeśli tylko reporter zostanie „odpowiednio” nagrodzony – zaproszeniem, grantem, prestiżem, a czasem – szantażem. Ulfkotte zwraca uwagę na fakt, że dziennikarze, którzy próbują zachować niezależność lub ujawnić zakulisowe naciski, spotykają się z ostracyzmem zawodowym, a nawet groźbami.
Szczególnie przejmujące są fragmenty, w których autor wspomina, jak sam wielokrotnie pisał teksty inspirowane przez zewnętrzne ośrodki, usprawiedliwiając konflikty zbrojne i demonizując kraje wskazane jako wrogowie. Po latach przyznaje, że część jego pracy dziennikarskiej polegała na uprawianiu propagandy, choć wtedy nie postrzegał tego w tych kategoriach. Dopiero dystans i opuszczenie środowiska pozwoliły mu opisać mechanizmy, które były powszechnie znane, lecz rzadko ujawniane publicznie.
Sprzedajni dziennikarze to książka napisana z wewnętrznej potrzeby konfrontacji z rzeczywistością, w której medialna niezależność jest często jedynie fasadą. To nie tyle oskarżenie konkretnej osoby czy tytułu prasowego, co raczej próba ujawnienia systemu, który – jak twierdzi autor – pod pozorem obiektywizmu kształtuje opinię publiczną zgodnie z interesami ośrodków władzy, których przeciętny czytelnik nawet nie zna.
Nie jest to książka teoretyczna – jej siła tkwi w konkretach, wspomnieniach, dokumentach i osobistym świadectwie człowieka, który przez lata uczestniczył w grze, zanim zdecydował się ją ujawnić. Lektura tej publikacji zostawia czytelnika z pytaniem nie tyle o prawdziwość pojedynczych doniesień, lecz o całościowy charakter współczesnych mediów – i granicę między informacją a manipulacją.
Udo Ulfkotte
(1960-2017) – niemiecki publicysta, dziennikarz i pisarz polityczny. Studiował prawo i nauki polityczne. W 1987 roku doktoryzował się na uniwersytecie we Fryburgu. Należał do współpracowników Fundacji Konrada Adenauera. Wykładał w Federalnej Akademii Polityki Bezpieczeństwa jako dziennikarz towarzyszył kanclerzom, prezydentom i ministrom w ich podróżach zagranicznych. Prowadził zajęcia z zakresu ekonomiki zarządzania na uniwersytecie w Lüneburgu, wykładał zarządzanie kryzysowe, szpiegostwo gospodarcze oraz etykę biznesu na Olivet University w San Francisco.
W 2003 roku został laureatem Nagrody Obywatelskiej przyznanej przez fundację im. Annette Barthelt z siedzibą w Kilonii. W latach 1986-2003 był redaktorem dziennika „Frankfurter Allgemeine Zeitung” w dziale polityki zagranicznej. Publikował m.in. w czasopismach „Capital”, „Cicero”, „Junge Freiheit” oraz w materiałach agencji informacyjnej ddp. Niektóre jego książki trafiły na listy beststellerów tygodnika „Der Spiegel”. Jedna z nich – Niemcy jako Mekka – wydana była w Polsce w 2019 roku przez wydawnictwo Wektory. Żonaty, ma syna Marcina
