Opis
Kapitalizm to nie tyle system wolności gospodarczej, ile forma zniewolenia przez pieniądz – szczególnie wtedy, gdy pieniądz staje się jałowy. W drugim tomie Jałowego pieniądza Michael Jones prowadzi czytelnika przez dramatyczny okres od XVIII wieku po początki XX wieku, ukazując, jak kapitalizm oderwany od moralności i porządku naturalnego przerodził się w narzędzie społecznej inżynierii i dominacji lichwiarskich elit.
Od oświecenia do rewolucji kredytu
Drugi tom książki zaczyna się od epoki oświecenia – momentu, który Jones interpretuje nie jako tryumf rozumu, lecz jako początek rozpadu chrześcijańskiego ładu społecznego. Odrzucenie zasad etyki katolickiej, triumf indywidualizmu, kult rynku i wolności bez granic doprowadziły – jego zdaniem – do powstania systemu, w którym pieniądz przestaje służyć człowiekowi, a zaczyna go kontrolować.
Jones opisuje, jak w XVIII i XIX wieku powstały pierwsze systemy bankowe oparte na długu, jak rozwinął się mechanizm rezerwy cząstkowej, oraz jak narzędzie kredytu zostało przekształcone z pomocy dla rozwoju gospodarczego w instrument zniewolenia klas pracujących.
Anglia jako laboratorium lichwy
Szczególne miejsce w analizie Jonesa zajmuje Imperium Brytyjskie – państwo, które jako pierwsze w pełni zinstytucjonalizowało lichwę. W opinii autora:
-
Bank Anglii (założony w 1694 roku) był modelem banku kontrolującego państwo poprzez dług publiczny.
-
„Wolny rynek” i globalny handel były często parawanem dla ekspansji finansowej zależności.
-
Liberalizm angielski służył elicie rentierów i bankierów, nie zaś równości czy wolności obywateli.
Jones przywołuje konkretne wydarzenia – jak wojny napoleońskie, zniesienie prawa o lichwie, recesje i spekulacje giełdowe – które jego zdaniem ilustrują proces wypierania moralnej ekonomii przez finansowy cynizm.
Rewolucja liberalna jako rozpad porządku moralnego
Jones analizuje także rewolucje XIX wieku: francuską, 1848 roku, amerykańską wojnę secesyjną – jako nie tylko wydarzenia polityczne, lecz również gospodarcze przewroty, które znosiły tradycyjne ograniczenia dla kapitału finansowego.
Wskazuje, że koncepcja „wolności” została przechwycona przez lichwiarską oligarchię, która pod pozorem postępu i emancypacji tworzyła system długu, zadłużenia, niewidzialnych zależności i uzależnienia całych klas społecznych od banków.
Kościół kontra lichwa: ostatni bastion?
W tle historycznych analiz toczy się wciąż zasadniczy konflikt: Kościół katolicki – wciąż próbujący utrzymać zakaz lichwy i promować sprawiedliwość społeczną – staje naprzeciw potęgi finansowej rewolucji.
Jones szczegółowo przygląda się:
-
Encyklikom papieskim (zwłaszcza Rerum Novarum Leona XIII),
-
Roli scholastyki i moralistów katolickich,
-
Próbie reaktywowania katolickiej nauki społecznej jako zapory dla spekulacji, eksploatacji i deprawacji ekonomicznej.
Zestawia to z postępującą sekularyzacją życia gospodarczego, która ostatecznie usuwa etykę z centrum ekonomii.
Moralny koszt kapitalizmu
Dla Michaela Jonesa problem kapitalizmu nie sprowadza się do różnicy dochodów czy nieefektywności systemu. Jego teza jest głębsza i bardziej radykalna:
Kapitalizm to system moralnie wypaczony u samych podstaw, ponieważ oparty jest na eksploatacji pracy przez pieniądz, który niczego nie tworzy.
Zamiast służyć człowiekowi, pieniądz w systemie kapitalistycznym staje się bogiem, który rządzi ludźmi. Tom drugi Jałowego pieniądza ukazuje ten proces jako narastającą dominację bankierów nad narodami, kredytu nad produkcją, lichwy nad etosem.
Dlaczego warto przeczytać ten tom?
To książka dla czytelników, którzy:
-
chcą zrozumieć prawdziwe źródła kryzysów gospodarczych;
-
szukają moralnej oceny kapitalizmu z perspektywy tradycji chrześcijańskiej;
-
interesują się historią bankowości, liberalizmu, kolonializmu i lichwy;
-
nie boją się myślenia kontrowersyjnego i niewygodnego dla współczesnego mainstreamu.
Drugi tom Jałowego pieniądza to ciąg dalszy intelektualnej ofensywy Michaela Jonesa przeciwko bezbożności kapitalizmu. W dobie kryzysu autorytetów i złudnych obietnic rynku, autor przypomina o tym, że bez moralnego fundamentu żadna gospodarka nie przyniesie sprawiedliwości – a tym bardziej wolności.
–
O autorze
Michael Jones (ur. 1948) – amerykański pisarz, wydawca i myśliciel katolicki, autor licznych książek poświęconych kulturze, historii, religii i polityce. Ukończył studia z zakresu filologii niemieckiej na Temple University, a następnie uzyskał doktorat z języka niemieckiego na Temple University w Filadelfii. W latach 70. wykładał literaturę niemiecką, lecz został zwolniony po sprzeciwie wobec obowiązkowej polityki aborcyjnej uczelni. Wydarzenie to stało się punktem zwrotnym w jego życiu intelektualnym i duchowym – skłoniło go do powrotu na łono Kościoła katolickiego oraz zaangażowania się w publicystykę i walkę o odnowę moralną Zachodu.
Jest redaktorem naczelnym pisma Culture Wars, w którym od lat prowadzi analizy współczesnych procesów społecznych, kulturowych i ekonomicznych z perspektywy katolickiej nauki społecznej. Znany ze swojej bezkompromisowej postawy wobec liberalizmu, kapitalizmu finansowego, rewolucji seksualnej i sekularyzacji, budzi zarówno uznanie, jak i kontrowersje.
W Polsce znany m.in. dzięki książkom: Libido dominandi. Seks jako narzędzie kontroli społecznej, Jałowy pieniądz. Historia kapitalizmu jako konfliktu między pracą a lichwą, Dionizos staje się demonem oraz Słowa mają konsekwencje.
Michael Jones reprezentuje rzadki dziś typ myśliciela: intelektualistę katolickiego, który łączy erudycję historyczną z odwagą moralną i wiernością klasycznym zasadom cywilizacji chrześcijańskiej.
